تانسیومتر خاک چیست ؟

تانسیومتر خاک سنسوری است که جز تجهیزات آزمایشگاهی کشاورزی برای اندازه گیری تلاشی که ریشه ها برای استخراج رطوبت از خاک باید انجام دهند استفاده می شود.

اجزا تانسیومتر خاک 

تانسیومتر خاک دارای سه قسمت است:

• یک استوانه توخالی
• یک کپسول متخلخل
• گیج خلاء که کشش داخل سیلندر را نشان می دهد

تانسیومتر کشاورزی به صرفه جویی در مصرف آب کمک می کند . برای درک چگونگی این صرفه جویی می توان مقایسه ای از مرطوب کردن خاک با جذب آب توسط اسفنج انجام داد. اسفنج فقط مقدار معینی آب را در خود نگه می دارد و در چند ثانیه آن را جذب می کند. 

اگر به مدت یک ساعت زیر شیر آب قرار گیرد، آب بیشتری نمی تواند جذب شود یا برای مدت بیشتری نگه داشته شود. که شبیه به خاک است.  جذب آب در خاک زمان بیشتری طول می کشد ، اما در اصل یکسان است. هر گونه آب اضافی که استفاده می شود در اثر نشت یا تبخیر هدر می رود.

احتمالاً بیشترین صرفه جویی در مصرف آب حاصل از استفاده از تنسیومترهای کشاورزی صرفه جویی در آبیاری غیر ضروری یا بیش از حد است . بسیاری از کشاورزان متوجه می شوند که مناطق خاصی را بیش از حد آبیاری می کردند و برخی دیگر را کم آبیاری می کردند. اصلاح این شرایط باعث صرفه جویی شگفت انگیز آب می شود.

انواع تانسیومتر خاک

نصب تانسیومتر خاک

برای اندازه گیری کشش آب خاک، انتهای تانسیومتر با کاپ متخلخل از طریق یک سوراخ پیلوت در خاک که با پروب خاک ساخته شده است وارد می شود. (پیمانه متخلخل باید قبل از نصب چند ساعت در آب خیس شود.) پس از نصب کشش سنج با آب پر می شود و اجازه می دهیم حدود بیست و چهار ساعت با آب خاک متعادل شود. تانسیومترها باید در ناحیه با بیشترین تراکم ریشه، در حدود یک چهارم تا یک سوم حداکثر عمق ریشه نصب شوند. برای برنامه ریزی آبیاری می توان از تانسیومتر در این عمق استفاده کرد.

  آبیاری باید زمانی انجام شود که قرائت کشش سنج بالاتر از موارد ذکر شده باشد.

اصلاحات بر اساس نمونه برداری خاک برای تنظیم شرایط خاص سایت مورد نیاز خواهد بود.

توصیه می شود که یک تانسیومتر نیز در نزدیکی عمق ریشه نصب شود تا اطمینان حاصل شود که رطوبت تا عمق کافی گسترش می یابد. اگر قرائت تانسیومتر در عمق پایین ریشه پس از آبیاری بدون تغییر باقی بماند یا در طول فصل رشد به افزایش خود ادامه دهد، کاربردهای آبیاری ممکن است ناکافی باشند.

تعداد ایستگاه های مورد نیاز به سیستم آبیاری و یکنواختی و مدیریت خاک بستگی دارد. ایستگاه ها باید در نواحی معرف وضعیت رطوبت کلی، با ایستگاه های مجزا برای مناطق مشکل دار یا مناطقی که شرایط خاکی متفاوتی دارند، قرار گیرند. مناطق با محصولات مختلف باید به طور جداگانه نظارت شوند، زیرا مصرف آب و رشد ریشه از محصولی به محصول دیگر متفاوت است.

تعیین زمان آبیاری با کمک تانسیومتر 

آستانه ها نقاط مرجعی هستند که مرزهای بالا و پایین را برای مدیریت تخلیه مجاز مشخص می کنند. این محدوده به نوع خاک، محصول، توسعه گیاه و اقدامات فرهنگی برای مدیریت مزرعه بستگی دارد، اما یک نقطه شروع معمول مدیریت بین 10٪ در انتهای مرطوب و 40-50٪ در انتهای خشک کاهش آب موجود است.

 توانایی نگهداری آب در انواع خاک متفاوت است، بنابراین آب موجود با محدوده کشش متفاوتی برای هر نوع خاک مطابقت دارد. به عبارت دیگر، 50 درصد کاهش در لوم خالص 84 سانتی‌بار کشش آب خاک است، در حالی که در لوم شنی 40 سانتی‌بار خواهد بود. نمودار زیر به صورت بصری این روابط را نشان می دهد و یک راهنمای مرجع برای کمک به انتخاب سطوح آستانه مناسب ارائه می دهد.

نمودار بالا رابطه بین تخلیه مجاز و کشش آب خاک را نشان می دهد. برای استفاده از نمودار، نوع خاکی را انتخاب کنید که بیشتر به خاک شما شباهت دارد.

یک خط عمودی از 10٪ کاهش آب موجود (که با مرز آبی/سبز نشان داده می شود) تا منحنی برای نوع خاک خود و سپس به صورت افقی روی محور چپ با برچسب کشش آب خاک بکشید تا مقدار WET مرجع را بدست آورید. این خط آستانه پایین تر (تر) را تعیین می کند.

در این مثال، برای یک خاک لومی این مقدار 23 خواهد بود (که با فلش آبی نشان داده می شود).

در مرحله بعد، یک خط عمودی از 50٪ کاهش آب موجود (که با مرز سبز/قهوه ای نشان داده می شود) به سمت منحنی برای نوع خاک خود بکشید و سپس به صورت افقی روی محور چپ با برچسب کشش آب خاک بکشید تا مقدار DRY مرجع را بدست آورید. این خط آستانه بالاتر (خشک تر) را تعیین می کند.

در این مثال، برای یک خاک لومی، این مقدار 84 خواهد بود (که با فلش قهوه ای نشان داده می شود).

توجه داشته باشید که سطح 50% یک توصیه کلی است. آستانه تخلیه بین 30 تا 50 درصد معمولی است، با روش‌های آبیاری که مقادیر کمتری آب را در هر آبیاری اعمال می‌کنند (مانند سنتر پیوت‌ها) که به نفع محدوده 30 تا 40 درصد است.

توصیه های مهم در استفاده از تانسیومتر

تنسیومترها باید به درستی نگهداری شوند. این امر مستلزم پرکردن دوره ای لوله با آب و جایگزینی کاپ های متخلخل است. اگر خاک بیش از حد خشک شود (خوانش های کشش سنج بیشتر از 85 سانتی بار)،کاپ متخلخل کشش را می شکند و هوا وارد تانسیومتر می شود. کاپ ترک خورده از ایجاد خلاء در تانسیومتر جلوگیری می کند و باعث می شود که ابزار همیشه صفر باشد. فنجان متخلخل یک تانسیومتر پر از آب نباید برای مدت طولانی در معرض جو قرار گیرد. چنین قرار گرفتن در معرض باعث تبخیر آب از سطح کاپ می شود که به نوبه خود باعث تجمع نمک و گرفتگی فنجان می شود.